In de afgelopen jaren is er in Italië een opmerkelijke trend gaande binnen de wijnindustrie: de herontdekking en revival van inheemse druivensoorten. Hoewel Italië beroemd is om zijn klassieke wijnen zoals Chianti, Barolo en Brunello di Montalcino, krijgen minder bekende, inheemse druiven steeds meer aandacht. Deze renaissance van vergeten druivensoorten weerspiegelt niet alleen een toewijding aan traditie, maar ook een manier om op te vallen in een wereldwijde wijnmarkt die steeds competitiever wordt.
In dit artikel bespreken we waarom inheemse druivensoorten een comeback maken, welke druiven een nieuw leven zijn ingeblazen, en hoe deze trend de Italiaanse wijncultuur nieuw leven inblaast.
Waarom de terugkeer van inheemse druiven?
Italië heeft de grootste diversiteit aan druivensoorten ter wereld, met meer dan 350 officieel erkende variëteiten en honderden andere minder bekende soorten. Lange tijd werden echter vooral internationale druiven zoals Cabernet Sauvignon, Chardonnay en Merlot aangeplant, omdat deze een bredere aantrekkingskracht hadden op de wereldwijde markt. Deze rassen werden gezien als commerciële zekerheden, vooral tijdens de wijnboom van de jaren '80 en '90.
Toch is er in de afgelopen decennia een kentering zichtbaar. Wijnproducenten en consumenten zoeken steeds vaker naar wijnen die authentiek en uniek zijn, en inheemse druiven passen perfect in die trend. Italiaanse wijnhuizen erkennen steeds meer dat de diversiteit van hun inheemse druivensoorten hen onderscheidt van andere wijnproducerende landen.
Daarnaast is de groeiende focus op duurzaamheid en terroir een belangrijke drijfveer voor de revival van inheemse druivensoorten. Veel van deze druiven zijn beter aangepast aan lokale omstandigheden, zoals klimaat, bodemtype en hoogte. Dit maakt het mogelijk om wijnen te produceren die het karakter van hun herkomst beter weerspiegelen, terwijl ook het gebruik van pesticiden en water kan worden verminderd.
Opkomst van vergeten druivensoorten
Een van de meest interessante aspecten van deze trend is de herontdekking van vergeten druivensoorten die generaties lang nauwelijks werden verbouwd. Sommige van deze rassen waren bijna uitgestorven, maar dankzij de inspanningen van gepassioneerde wijnmakers worden ze nu nieuw leven ingeblazen. Hieronder een greep uit de belangrijkste inheemse druiven die opnieuw in de schijnwerpers staan:
- Perricone: Een zeldzame rode druif uit Sicilië, die ooit wijdverspreid werd geteeld maar bijna was verdwenen. Wijnen gemaakt van Perricone hebben een diepe, robijnrode kleur en tonen van rood fruit, kruiden en een lichte kruidigheid.
- Timorasso: Deze witte druif uit Piemonte werd bijna vervangen door meer populaire soorten zoals Cortese (de druif van Gavi). Timorasso is echter bezig aan een sterke comeback dankzij zijn rijke, volle wijnen met complexe aroma’s van rijp fruit, honing en een minerale ondertoon. Timorasso-wijnen kunnen bovendien goed rijpen, wat bijdraagt aan hun complexiteit.
- Schioppettino: Afkomstig uit Friuli, werd deze druif bijna uitgeroeid door phylloxera in de 19e eeuw en vervolgens grotendeels vergeten. Vandaag de dag wordt Schioppettino opnieuw gewaardeerd om zijn robuuste en kruidige wijnen, met aroma’s van zwarte peper en donker fruit.
- Nerello Mascalese: Hoewel Nerello Mascalese altijd een prominente plaats had in de wijnen van de Etna-regio op Sicilië, heeft deze druif de afgelopen jaren internationale erkenning gekregen. De wijnen zijn licht en elegant, vergelijkbaar met Pinot Noir, met aardse tonen en een subtiele mineraliteit die afkomstig is van de vulkanische bodem rond de Etna.
- Susumaniello: Oorspronkelijk uit Puglia, werd deze druif vooral gebruikt in blends, maar krijgt nu erkenning als een uitstekende variëteit voor single-variety wijnen. Susumaniello-wijnen hebben intense aroma’s van rijp zwart fruit, zoals bramen en pruimen, en een stevige structuur.
Het belang van lokale wijnbouwers
De heropleving van deze inheemse druiven zou niet mogelijk zijn geweest zonder de passie en toewijding van lokale wijnbouwers. Veel van deze producenten hebben zich gericht op kleine hoeveelheden ambachtelijke productie, waarbij de nadruk ligt op kwaliteit en authenticiteit in plaats van massaproductie. Door eeuwenoude druivensoorten opnieuw te planten en te cultiveren, beschermen zij niet alleen het Italiaanse wijn-erfgoed, maar bieden ze ook een alternatief voor de internationalisering van wijnstijlen.
Een goed voorbeeld is de samenwerking van wijnmakers in Friuli en Sicilië, die gezamenlijk hebben geïnvesteerd in onderzoek en experimenten om de meest authentieke expressies van hun inheemse druiven te vinden. Deze wijnhuizen hebben zich vaak aangesloten bij consortia en organisaties die zich richten op de promotie van lokale druiven en wijnstijlen.
Toekomstige mogelijkheden en uitdagingen
Hoewel de revival van inheemse druivensoorten een positieve ontwikkeling is voor de diversiteit van Italiaanse wijn, zijn er ook uitdagingen. De productie van wijn van minder bekende druiven kan commercieel riskant zijn, omdat consumenten soms nog onbekend zijn met deze variëteiten. Wijnhuizen investeren daarom veel in educatie en marketing om hun wijnen aan een breder publiek te introduceren.
Daarnaast vereist de teelt van inheemse druivensoorten vaak speciale aandacht, aangezien sommige van deze druiven gevoeliger zijn voor ziektes of specifieke klimatologische omstandigheden. Dit vraagt om zorgvuldige landbouwpraktijken en een nauwgezette focus op kwaliteit.
De renaissance van inheemse druivensoorten in Italië markeert een boeiende nieuwe fase in de Italiaanse wijnbouw. Terwijl wereldwijde wijnmarkten steeds homogener worden, biedt Italië een frisse wind door terug te keren naar zijn wortels en te focussen op druiven die uniek zijn voor het land. Deze revival versterkt niet alleen de identiteit van Italiaanse wijnen, maar biedt ook wijnliefhebbers over de hele wereld de kans om nieuwe smaken en verhalen te ontdekken.
Reactie plaatsen
Reacties